Emekliye temmuz ayında ara zam olup olmayacağı, binlerce emekli tarafından merakla beklenirken Karar yazarı İbrahim Kahveci’den
tartışma yaratacak bir öneri geldi. Almanya’nın verileri ile Türkiye’nin verilerini kıyaslayan Kahveci, emeklilik yaşının yükseltilmesi gerektiğini savundu.
EYT sonrası emekli sayısının16 milyonu aştığını vurgulayan Kahveci, “Birkaç yıl sonra bu sayıya 2,5-3,0 milyon kişi daha eklenecek.
SGK aktif sigortalı sayısını 25,1 milyon olarak açıklıyor ama çırak, stajyer gibi çalışanlar çıkınca zorunlu sigortalı sayısı 22,8 milyon kişiye düşüyor. Biz buradan prim ödeyenlere baktığımızda aktif/pasif oranı 1,4 çıkıyor. Yani 1,4 kişi çalışıyor ve 1 emekliye bakıyor. Yakında bu oran iki nedenden dolayı çok daha hızlı düşecek. 1- Kemer sıkma politikası sonucu önümüzdeki 2 yılda çalışan sayısı artmayı bırakın tersine azalacaktır. 2- Yeni EYT’liler emekli hanesini ekstra yükseltecektir. Muhtemelen çok yakında 1,2 çalışan 1 emekliye bakmak zorunda kalacak.” ifadelerini kullandı.
Almanya’da daha çok emekli olması ve daha yüksek maaş almalarına dönük söylemleri anımsatan Kahveci, şu ifadeleri kullandı:
“Evet, Almanya’da 23 milyon emekli var ama 45 milyon da çalışan var… Yani yaş ortalaması 44,3 olan Almanya’da çalışan sayısı yaş ortalaması 34,0 olan Türkiye’nin iki katı.
Almanya’da her 2,0 çalışan 1 emekliye bakıyor. Ayrıca Almanya’da 40 yaşını bırakın 50 yaşında bile emekli olamıyorsunuz. Genel anlamda emeklilik yaşı 65’e ulaştı. Hatta bunu 67’ye çıkartmaya çalışıyor birçok Avrupa ülkesi.
Şu notu da ekleyeyim: Almanya’da doğum oranı 1,46 ve bizimle nerede ise eşitlendi (bizde 1,51)
Bizim yaş ortalamamız 34 ve hızla yaşlanıyoruz. Almanya 44 yaşında ama 45 milyon çalışanı var, biz 34 yaşındayız ama 22 milyon zorunlu sigortalı çalışıyor.
Almanya’da bir çalışan ortalama 45 yıl çalışıp 15 yıl emekli maaşı alıyor ama bizde 25 yıl çalışıp 35 yıl emekli maaşı alınıyor. Ve bu emekli maaşı çok düşük diye şikayet ediyoruz.
Evet, emekli maaşı çok düşük. Ama emekli yaşı da çok düşük.
Sistemi düzeltmek yerine herkes sistemi daha da bozmaya çalışıyor.
Ben EYT çıkmadan delice yalvardım: EYT yerine sistemi düzeltelim ve hakkaniyet getirelim diye. Ne kadar prim ödedin ona bakalım ve bunu kaç yıl emekli maaşı alacağına göre hesaplayıp prime göre maaş belirleyelim dedim. Hatta 45-50 yaşından sonra her bir çalışmaya da ayrıca ek devlet desteği vererek ‘çok çalışıp çok prim ödeyene çok yüksek emekli maaşı verelim’ diye formüle ettim.”
Bu programımın 6’lı Masanın ‘Ortak Politikalar Metni’nde yer aldığını hatırlatan Kahveci, şöyle devam etti:
“Bugün emeklilik sisteminin bozukluğundan en fazla orta sınıf çekiyor. Alması gereken emekli maaşını alamadığı gibi asıl yaşlanınca çok daha büyük sefalet çekecekler.
En düşük emekli maaşı diye bir şey uydurdular ve seyyanen zam ile emeklilik maaşlarında hakkaniyeti öldürdüler.
Bugün emekli maaşı ortalama 12,300 lira. Nerede ise en düşük emekli maaşı ile eşit. Toplamda ödenen maaşın GSYH oranına bakıyorsun ki yüksek bir rakam. Ama kişi başına ödemeye bakıyorsun adeta açlık ötesi bir maaş. Bir bakıma sadaka gibi bir şey.
Ama tekrar edelim ki bizim asıl problem çalışma hayatından geliyor. Çünkü çalışma şartlarımız çok bozuk ve ücretler çok düşük.
Her tarafı perişan edilmiş bir ülkede daha ne bekleyebiliriz ki…
Keşke akıl geri gelse…”
